ผสฺโส อาหารปจฺจเยน, เวทนา อินฺทฺริยปจฺจยมตฺเตน, เจตนา กมฺมปจฺจเยน จ อาหาร ปจฺจเยน จ, เอกคฺคตา อินฺทฺริยปจฺจยมตฺเตน , ชีวิตํ เสสานํ สตฺตนฺนํ ธมฺมานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย โหติฯ จกฺขุวตฺถุรูปํ ปน เตสํ อฏฺฐนฺนํ ธมฺมานํ ฉหิ วตฺถุปุเรชาเตหิ ตสฺมิํ จกฺขุวตฺถุมฺหิ อาปาตมาคตานิ ปจฺจุปฺปนฺนานิ รูปารมฺมณานิ เตสํ จตูหิ อารมฺมณ ปุเรชาเตหิ, อนนฺตรนิรุทฺธํ ปญฺจทฺวาราวชฺชนจิตฺตญฺจ ปญฺจหิ อนนฺตเรหิ, ปุพฺเพ กตํ กุสลกมฺมํ วา อกุสลกมฺมํ วา กุสลวิปากานํ วา อกุสลวิปากานํ วา เตสํ นานากฺขณิกกมฺมปจฺจเยน, กมฺม สหายภูตานิ ปุริมภเว อวิชฺชาตณฺหูปาทานานิ จ อิมสฺมิํ ภเว อาวาสปุคฺคลอุตุโภชนาทโย จ เตสํ อฏฺฐนฺนํ ธมฺมานํ ปกตูปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจยา โหนฺติฯ อิมสฺมิํ จิตฺเต เหตุ จ อธิปติ จ ปจฺฉาชาโต จ อาเสวนญฺจ ฌานญฺจ มคฺโคจาติ ฉปจฺจยา น ลพฺภนฺติ, อฏฺฐารสปจฺจยา ลพฺภนฺติฯ ยถา จ อิมสฺมิํ จิตฺเต, ตถา โสตวิญฺญาณาทีสุปิ ฉ ปจฺจยา น ลพฺภนฺติ, อฏฺฐารสปจฺจยา ลพฺภนฺตีติฯ

ปญฺจวิญฺญาเณสุ ปจฺจยฆฏนานโย นิฏฺฐิโตฯ

อเหตุก จิตฺตุปฺปาเทสุ ปจฺจยฆฏนานโย

ฉ ปกิณฺณกานิ เจตสิกานิ นาม, วิตกฺโก วิจาโร อธิโมกฺโข วีริยํ ปีติ ฉนฺโทฯ ตตฺถ วิตกฺโก ฌานปจฺจโย จ มคฺคปจฺจโย จฯ วิจาโร ฌานปจฺจโยฯ วีริยํ อธิปติชาติกญฺจ อินฺทฺริยปจฺจโย จ มคฺคปจฺจโย จฯ ปีติ ฌานปจฺจโยฯ ฉนฺโท อธิปติชาติโกฯ อธิโมกฺโข ปน วิเสสปจฺจโย น โหติฯ

ปญฺจทฺวาราวชฺชนจิตฺตญฺจ สมฺปฏิจฺฉนจิตฺตทฺวยญฺจ อุเปกฺขาสนฺตีรณ ทฺวยญฺจาติ ปญฺจสุ จิตฺเตสุ ทส เจตสิกานิ ลพฺภนฺติ, สตฺต สพฺพ จิตฺติกานิ จ ปกิณฺณเกสุ วิตกฺโก จ วิจาโร จ อธิโมกฺโข จฯ วิญฺญาเณน สทฺธิํ ปจฺเจกํ เอกาทส นามธมฺมา โหนฺติฯ อิเมสุ จิตฺเตสุ ฌานกิจฺจํ ลพฺภติฯ เวทนา จ เอกคฺคตา จ วิตกฺโก จ วิจาโร จ ฌานปจฺจยํ สาเธนฺติฯ ปญฺจทฺวาราวชฺชนจิตฺตํ ปน กิริยจิตฺตํ โหติ, วิปากปจฺจโย นตฺถิฯ นานากฺขณิกกมฺมญฺจ อุปนิสฺสยฏฺฐาเน ติฏฺฐติฯ วิปากปจฺจเยน สทฺธิํ ฉ ปจฺจยา น ลพฺภนฺติฯ ฌานปจฺจเยน สทฺธิํ อฏฺฐารสปจฺจยา ลพฺภนฺติฯ เสเสสุ จตูสุ วิปากจิตฺเตสุ ปญฺจ ปจฺจยา น ลพฺภนฺติฯ วิปากปจฺจเยน จ ฌานปจฺจเยน จ สทฺธิํ เอกูนวีสติ ปจฺจยา ลพฺภนฺติฯ

โสมนสฺสสนฺตีรเณ ปีติยา สทฺธิํ เอกาทสเจตสิกา ยุชฺชนฺติ, มโนทฺวาราวชฺชนจิตฺเต จ วีริเยน สทฺธิํ เอกาทสาติ วิญฺญาเณน สทฺธิํ ทฺวาทส นามธมฺมา โหนฺติฯ หสิตุปฺปาทจิตฺเต ปน ปีติยา จ วีริเยน จ สทฺธิํ ทฺวาทส เจตสิกานิ ยุชฺชนฺติฯ วิญฺญาเณน สทฺธิํ เตรส นามธมฺมา โหนฺติฯ ตตฺถ โสมนสฺสสนฺตีรเณ ฌานงฺเคสุ ปีติมตฺตํ อธิกํ โหติ, ปุพฺเพ อุเปกฺขาสนฺตีรณทฺวเย วิย ปญฺจปจฺจยา น ลพฺภนฺติฯ เอกูนวีสติปจฺจยา ลพฺภนฺติฯ มโนทฺวารา วชฺชนจิตฺเต จ วีริยมตฺตํ อธิกํ โหติ, ตญฺจ อินฺทฺริยกิจฺจ ฌาน กิจฺจานิสาเธติฯ อธิปติกิจฺจญฺจ มคฺคกิจฺจญฺจ น สาเธติฯ กิริย จิตฺตตฺตาวิปากปจฺจโย จ นตฺถิฯ ปุพฺเพ ปญฺจทฺวาราวชฺชนจิตฺเต วิย วิปาก ปจฺจเยน สทฺธิํ ฉ ปจฺจยา น ลพฺภนฺติฯ ฌานปจฺจเยน สทฺธิํ อฏฺฐรส ปจฺจยา ลพฺภนฺติฯ หสิตุปฺปาทจิตฺเตปิ กิริยจิตฺตตฺตา วิปากปจฺจโย นตฺถิ, ชวนจิตฺตตฺตา ปน อาเสวนํ อตฺถิ, วิปากปจฺจเยน สทฺธิํ ปญฺจ ปจฺจยา น ลพฺภนฺติฯ อาเสวนปจฺจเยน สทฺธิํ เอกูนวีสติ ปจฺจยา ลพฺภนฺติฯ

อเหตุกจิตฺตุปฺปาเทสุ ปจฺจยฆฏนานโย นิฏฺฐิโตฯ

อกุสลจิตฺตุปฺปาเทสุ ปจฺจยฆฏนานโย

ทฺวาทส อกุสลจิตฺตานิ, ทฺเว โมหมูลิกานิ อฏฺฐ โลภ มูลิกานิ ทฺเว โทสมูลิกานิฯ จุทฺทส ปาปเจตสิกานิ นาม โมโห อหิริกํ อโนตฺตปฺปํ อุทฺธจฺจนฺติ อิทํ โมหจตุกฺกํ นามฯ โลโภ ทิฏฺฐิ มาโนติ อิทํ โลภติกฺกํ นามฯ โทโส อิสฺสา มจฺฉริยํ กุกฺกุจฺจนฺติ อิทํ โทสจตุกฺกํ นามฯ ถินํ มิทฺธํ วิจิกิจฺฉาติ อิทํ วิสุํ ติกฺกํ นามฯ

ตตฺถ โลโภ โทโส โมโหติ ตโย มูลธมฺมา เหตุปจฺจยา, ทิฏฺฐิ มคฺคปจฺจโย, เสสา ทสธมฺมา วิเสสปจฺจยา น โหนฺติฯ

ตตฺถ ทฺเว โมหมูลิกานิ นาม วิจิกิจฺฉาสมฺปยุตฺตจิตฺตํ อุทฺธจฺจ สมฺปยุตฺตจิตฺตํฯ ตตฺถ วิจิกิจฺฉาสมฺปยุตฺตจิตฺเต ปนฺนรส เจตสิกานิ อุปฺปชฺชนฺติ สตฺต สพฺพจิตฺติกานิ จ วิตกฺโก วิจาโร วีริยนฺติ ตีณิ ปกิณฺณกานิ จ ปาปเจตสิเกสุ โมหจตุกฺกญฺจ วิจิกิจฺฉา จาติ, จิตฺเตน สทฺธิํ โสฬส นามธมฺมา โหนฺติฯ อิมสฺมิํ จิตฺเต เหตุ ปจฺจโยปิ มคฺคปจฺจโยปิ ลพฺภนฺติฯ ตตฺถ โมโห เหตุปจฺจโย, วิตกฺโก จ วีริยญฺจ มคฺคปจฺจโย, เอกคฺคตา ปน วิจิกิจฺฉาย ทุฏฺฐตฺตา อิมสฺมิํ จิตฺเต อินฺทฺริยกิจฺจญฺจ มคฺคกิจฺจญฺจ น สาเธติ, ฌานกิจฺจมตฺตํ สาเธติฯ อธิปติ จ ปจฺฉาชาโต วิปาโก จาติ ตโย ปจฺจยาน ลพฺภนฺติ, เสสา เอกวีสติปจฺจยา ลพฺภนฺติฯ